AN SINH XÃ HỘI Ở ĐỨC CHO NGƯỜI NƯỚC NGOÀI (PHẦN 1)

An sinh xã hội ở Đức được xem là một trong những hệ thống toàn diện và tiến bộ nhất thế giới. Đây không chỉ là “tấm khiên” bảo vệ người dân Đức trước những rủi ro trong cuộc sống mà còn hỗ trợ rất lớn cho người nước ngoài sinh sống và làm việc tại đây. Hệ thống này đảm bảo sự công bằng, ổn định xã hội và là một yếu tố quan trọng thu hút hàng triệu người đến Đức mỗi năm.

Bài viết dưới đây của Việt Đức IPI sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về an sinh xã hội ở Đức, bao gồm những quyền lợi, quy định và cách người nước ngoài có thể tham gia vào hệ thống này.

An sinh xã hội ở Đức bao gồm những gì?

Hệ thống an sinh xã hội ở Đức là một trong những nền tảng quan trọng giúp quốc gia này duy trì sự ổn định và chất lượng cuộc sống cao cho người dân cũng như người nước ngoài đang sinh sống và làm việc tại đây. Hệ thống an sinh xã hội ở Đức được xây dựng dựa trên 5 trụ cột chính, bao quát gần như toàn bộ các khía cạnh quan trọng trong đời sống:

1.1. Bảo hiểm y tế (Gesetzliche Krankenversicherung) – yếu tố cốt lõi của An sinh xã hội ở Đức

Bảo hiểm y tế được xem là yếu tố cốt lõi và không thể thiếu trong hệ thống an sinh xã hội ở Đức. Đây là loại bảo hiểm bắt buộc đối với tất cả cư dân sống tại Đức, bao gồm cả công dân nước ngoài, bất kể bạn là người lao động, sinh viên hay người nhập cư.

Hệ thống bảo hiểm y tế công (Gesetzliche Krankenversicherung) đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc y tế chất lượng cao mà không phải lo lắng về chi phí. Quyền lợi của bảo hiểm y tế công rất đa dạng, bao gồm:

• Khám chữa bệnh thông thường: Bạn có thể đến các phòng khám hoặc bệnh viện để kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc khám chữa các bệnh lý thông thường.
• Điều trị chuyên sâu: Bảo hiểm y tế cũng bao gồm các trường hợp điều trị chuyên môn cao, như phẫu thuật, điều trị bệnh mãn tính, hoặc các liệu trình phục hồi chức năng.
• Thuốc men: Phần lớn chi phí thuốc men cần thiết trong quá trình điều trị đều được bảo hiểm chi trả hoặc hỗ trợ phần lớn.
• Chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em: Bảo hiểm y tế công còn hỗ trợ dịch vụ chăm sóc thai sản, sinh con và các chương trình tiêm chủng cho trẻ nhỏ.

Ngoài ra, người tham gia bảo hiểm y tế công còn có quyền lựa chọn bác sĩ và bệnh viện trong mạng lưới bảo hiểm mà không bị hạn chế quá nhiều. Với những người có thu nhập cao hoặc muốn sử dụng các dịch vụ y tế cao cấp hơn, họ có thể cân nhắc tham gia bảo hiểm y tế tư nhân (Private Krankenversicherung).

Hệ thống bảo hiểm y tế tại Đức không chỉ mang lại sự yên tâm về sức khỏe mà còn là một phần quan trọng trong việc duy trì chất lượng cuộc sống và công bằng xã hội, đặc biệt đối với cộng đồng người nước ngoài đang sinh sống tại quốc gia này. Đây là một phần không thể thiếu trong 5 trụ cột An sinh xã hội ở Đức.

1.2. Bảo hiểm hưu trí (Rentenversicherung) – điểm then chốt trong “ngũ trụ” an sinh xã hội ở Đức

Bảo hiểm hưu trí (Rentenversicherung) là một trong những trụ cột quan trọng của hệ thống an sinh xã hội ở Đức, giúp đảm bảo cuộc sống ổn định và bền vững khi về già. Đây là loại bảo hiểm bắt buộc đối với tất cả người lao động tại Đức, bao gồm cả công dân nước ngoài.

Cách hoạt động của bảo hiểm hưu trí

Trong suốt thời gian làm việc, người lao động phải đóng góp một phần thu nhập của mình vào quỹ bảo hiểm hưu trí. Tỷ lệ đóng góp này được chia đều giữa người lao động và người sử dụng lao động. Số tiền đóng góp sẽ được ghi nhận vào tài khoản cá nhân, và khi đạt đủ các điều kiện về tuổi nghỉ hưu và thời gian đóng bảo hiểm, bạn sẽ được nhận lương hưu hàng tháng.

Quyền lợi của bảo hiểm hưu trí

• Lương hưu khi về già: Mức lương hưu bạn nhận được sẽ phụ thuộc vào thời gian tham gia bảo hiểm và tổng số tiền đã đóng góp. Những người có thời gian đóng bảo hiểm dài và mức đóng cao sẽ nhận được lương hưu tương ứng cao hơn.
• Hỗ trợ trường hợp mất khả năng lao động: Nếu bạn không thể tiếp tục làm việc vì lý do sức khỏe hoặc tai nạn, quỹ bảo hiểm hưu trí sẽ cung cấp trợ cấp tài chính để đảm bảo bạn có thể trang trải cuộc sống.
• Hỗ trợ gia đình: Trong trường hợp người lao động qua đời, gia đình hoặc người phụ thuộc (vợ/chồng, con cái) có thể nhận được trợ cấp hoặc lương hưu tử tuất từ quỹ bảo hiểm hưu trí.
• Tích hợp các chế độ phúc lợi khác: Tham gia bảo hiểm hưu trí cũng giúp bạn được hưởng lợi ích từ các chương trình phúc lợi xã hội liên quan, chẳng hạn như đào tạo lại nghề hoặc hỗ trợ trong các tình huống đặc biệt.

Điều kiện nhận lương hưu trong chế độ an sinh xã hội ở Đức

• Đạt độ tuổi nghỉ hưu quy định (thường là 67 tuổi, nhưng có thể thay đổi tùy theo năm sinh).
• Đóng góp bảo hiểm trong thời gian tối thiểu (thường là 5 năm trở lên).

Với những người lao động nước ngoài, thời gian đã đóng bảo hiểm hưu trí tại Đức vẫn được bảo lưu, ngay cả khi họ rời Đức để sống hoặc làm việc tại quốc gia khác.

Ý nghĩa của bảo hiểm hưu trí

Bảo hiểm hưu trí không chỉ đảm bảo cho bạn một cuộc sống ổn định khi về già mà còn là một cách giúp bạn tích lũy tài chính dài hạn. Hệ thống an sinh xa hội ở Đức này đặc biệt quan trọng đối với cộng đồng người nước ngoài, giúp họ yên tâm làm việc và sinh sống tại Đức mà không phải lo lắng về tương lai tài chính khi không còn khả năng lao động.

1.3. Bảo hiểm thất nghiệp (Arbeitslosenversicherung) – phần quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội ở Đức

Bảo hiểm thất nghiệp (Arbeitslosenversicherung) là một phần quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội ở Đức, được thiết kế nhằm bảo vệ người lao động trước các rủi ro mất việc làm. Không chỉ cung cấp hỗ trợ tài chính khi thất nghiệp, hệ thống này còn giúp bạn nhanh chóng tái hòa nhập thị trường lao động thông qua các dịch vụ hỗ trợ việc làm và đào tạo kỹ năng.

Hỗ trợ tài chính khi thất nghiệp

Khi bạn mất việc làm, bảo hiểm thất nghiệp sẽ chi trả một khoản trợ cấp hàng tháng, gọi là trợ cấp thất nghiệp (Arbeitslosengeld). Khoản trợ cấp này thường được tính dựa trên mức lương trung bình bạn nhận trước khi mất việc, đảm bảo rằng bạn có nguồn thu nhập tạm thời để trang trải các chi phí cơ bản trong thời gian tìm kiếm công việc mới.

• Mức trợ cấp: Thường là khoảng 60% thu nhập ròng trước đây của bạn (hoặc 67% nếu bạn có con).
• Thời gian nhận trợ cấp: Tùy thuộc vào thời gian bạn đã tham gia đóng bảo hiểm thất nghiệp, nhưng thông thường kéo dài từ 6 đến 12 tháng.

Hỗ trợ tìm kiếm việc làm

Bên cạnh việc chi trả tài chính, hệ thống bảo hiểm thất nghiệp còn cung cấp các dịch vụ hỗ trợ để giúp bạn quay lại làm việc sớm nhất có thể:

• Tư vấn nghề nghiệp: Bạn sẽ nhận được sự hỗ trợ từ các chuyên gia tư vấn tại Cơ quan Lao động Liên bang (Agentur für Arbeit), bao gồm việc lập kế hoạch nghề nghiệp, phân tích thị trường lao động và tìm kiếm các cơ hội việc làm phù hợp.
• Giới thiệu việc làm: Các công ty và doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng sẽ được kết nối với bạn thông qua hệ thống này, tăng khả năng tìm được công việc mới.

Tham gia các khóa đào tạo nghề miễn phí

Nếu bạn cần nâng cao kỹ năng hoặc chuyển đổi nghề nghiệp, hệ thống bảo hiểm thất nghiệp sẽ hỗ trợ bạn tham gia các khóa học và chương trình đào tạo:

• Đào tạo kỹ năng chuyên môn: Bao gồm các khóa học ngắn hạn hoặc dài hạn để giúp bạn cải thiện trình độ hoặc học thêm kỹ năng mới.
• Chứng chỉ nghề: Bạn có thể được tài trợ chi phí để học và đạt được các chứng chỉ nghề phù hợp với yêu cầu của thị trường lao động.
• Đào tạo lại nghề (Umschulung): Dành cho những người muốn thay đổi hoàn toàn lĩnh vực công việc, đặc biệt khi nghề nghiệp trước đây không còn phù hợp hoặc đã bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi kinh tế.

Điều kiện để nhận hỗ trợ thất nghiệp

• Đã tham gia đóng bảo hiểm thất nghiệp trong ít nhất 12 tháng trong vòng 2 năm gần nhất.
• Đăng ký thất nghiệp với Cơ quan Lao động ngay khi bạn biết mình sẽ mất việc.
• Chủ động tìm kiếm việc làm và sẵn sàng tham gia các chương trình hỗ trợ mà cơ quan đề xuất.

Bảo hiểm thất nghiệp không chỉ giúp người lao động vượt qua giai đoạn khó khăn khi mất việc làm mà còn mở ra cơ hội mới để phát triển sự nghiệp. Với sự hỗ trợ tài chính và các chương trình đào tạo toàn diện, hệ thống này tạo điều kiện để người lao động duy trì sự ổn định trong cuộc sống và nhanh chóng quay lại làm việc, góp phần duy trì sự bền vững của nền kinh tế Đức.

Hệ thống này không chỉ là “phao cứu sinh” mà còn là động lực giúp bạn tự tin hơn trong quá trình tìm kiếm công việc phù hợp, dù bạn là công dân Đức hay người nước ngoài sinh sống tại đây. Đây là một trong những điểm sáng trong Hệ thống an sinh xã hội ở Đức.

1.4. Bảo hiểm tai nạn lao động (Unfallversicherung) – phần thiết yếu của chế độ an sinh xã hội ở Đức

Bảo hiểm tai nạn lao động (Unfallversicherung) là một phần thiết yếu của hệ thống an sinh xã hội ở Đức, được thiết kế để bảo vệ người lao động khỏi các rủi ro liên quan đến tai nạn hoặc bệnh nghề nghiệp trong quá trình làm việc. Đây là loại bảo hiểm bắt buộc, áp dụng cho tất cả người lao động, từ công dân Đức đến người nước ngoài, nhằm đảm bảo sự an toàn và hỗ trợ khi xảy ra những sự cố không mong muốn trong môi trường làm việc.

Quyền lợi của bảo hiểm tai nạn lao động

Bảo hiểm tai nạn lao động không chỉ chi trả chi phí y tế mà còn cung cấp một loạt các hỗ trợ toàn diện để giúp người lao động phục hồi và ổn định cuộc sống:

• Chi phí điều trị y tế: Bảo hiểm chi trả toàn bộ chi phí y tế liên quan đến tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp, bao gồm chi phí khám chữa bệnh, phẫu thuật, thuốc men và phục hồi chức năng. Các dịch vụ y tế đặc biệt như vật lý trị liệu, trị liệu tâm lý hoặc các phương pháp phục hồi tiên tiến cũng được hỗ trợ.
• Hỗ trợ phục hồi chức năng: Nếu tai nạn hoặc bệnh nghề nghiệp ảnh hưởng đến khả năng làm việc, bảo hiểm sẽ chi trả các liệu pháp phục hồi chức năng và các chương trình đào tạo lại nghề để giúp người lao động có thể quay lại làm việc sớm nhất. Trường hợp không thể trở lại nghề cũ, bạn có thể được hỗ trợ học một nghề mới phù hợp.
• Trợ cấp tài chính: Trong trường hợp mất khả năng lao động tạm thời hoặc vĩnh viễn, bảo hiểm sẽ cung cấp trợ cấp tài chính hàng tháng để bù đắp thu nhập bị mất. Nếu tai nạn dẫn đến tử vong, gia đình hoặc người phụ thuộc của nạn nhân sẽ được nhận trợ cấp tử tuất và hỗ trợ tài chính lâu dài.
• Các biện pháp phòng ngừa tai nạn: Ngoài việc chi trả và hỗ trợ khi xảy ra tai nạn, bảo hiểm tai nạn lao động còn tài trợ cho các chương trình nâng cao nhận thức về an toàn lao động, cải thiện điều kiện làm việc và giảm nguy cơ xảy ra tai nạn.

Đối tượng tham gia bảo hiểm

• Người làm việc theo hợp đồng lao động.
• Học viên tham gia các chương trình đào tạo nghề (Ausbildung).
• Học sinh, sinh viên và thậm chí trẻ em tại các cơ sở giáo dục cũng được bảo hiểm trong các hoạt động thuộc trách nhiệm của nhà trường.

Chi phí đóng bảo hiểm

Người lao động không cần trực tiếp chi trả phí bảo hiểm tai nạn lao động. Toàn bộ chi phí này được người sử dụng lao động đóng góp (công ty, doanh nghiệp), đảm bảo rằng mọi nhân viên đều được bảo vệ mà không phải chịu thêm gánh nặng tài chính.

Ý nghĩa của bảo hiểm tai nạn lao động

Hệ thống bảo hiểm tai nạn lao động không chỉ mang lại sự yên tâm cho người lao động mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao tiêu chuẩn an toàn lao động tại Đức. Bằng cách đảm bảo rằng mọi rủi ro nghề nghiệp đều được xử lý kịp thời và toàn diện, hệ thống này góp phần tạo nên một môi trường làm việc an toàn, công bằng và bền vững cho cả người dân Đức và cộng đồng người nước ngoài.

Nhờ sự bảo vệ mạnh mẽ này, người lao động tại Đức có thể yên tâm tập trung vào công việc mà không phải lo lắng về các hậu quả khi xảy ra tai nạn hoặc bệnh nghề nghiệp. Đây là một phần thiết yếu trong chế độ an sinh xã hội ở Đức.

1.5. Phúc lợi gia đình (Kindergeld) – điểm khác lạ trong chế độ an sinh xã hội ở Đức

Phúc lợi gia đình (Kindergeld) là một trong những chính sách quan trọng của hệ thống an sinh xã hội ở Đức, nhằm hỗ trợ tài chính cho các gia đình có con, bao gồm cả người nước ngoài đang sinh sống và làm việc tại quốc gia này. Khoản trợ cấp này giúp giảm bớt gánh nặng tài chính và tạo điều kiện tốt nhất để trẻ em phát triển toàn diện.

Ai sẽ được nhận Kindergeld?

Kindergeld được áp dụng cho mọi gia đình ở Đức, không phân biệt quốc tịch, miễn là bạn đáp ứng một số điều kiện cơ bản:

• Là công dân Đức hoặc người nước ngoài có giấy phép cư trú hợp pháp.
• Có con dưới 18 tuổi (trong một số trường hợp, trợ cấp có thể kéo dài đến 25 tuổi nếu con đang học đại học hoặc tham gia các chương trình đào tạo nghề).
• Con cái phải sống chung với bạn tại Đức hoặc ở một quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) hoặc Khu vực kinh tế châu Âu (EEA).

Mức trợ cấp hàng tháng

Khoản trợ cấp Kindergeld được trả hàng tháng và phụ thuộc vào số lượng con trong gia đình. Tính đến năm 2024, mức trợ cấp như sau:

• Cho đứa con đầu và thứ hai: 250 euro/tháng/mỗi trẻ.
• Cho đứa con thứ ba: 270 euro/tháng.
• Từ đứa con thứ tư trở đi: 300 euro/tháng/mỗi trẻ.

Cách thức sử dụng trợ cấp

• Chi trả học phí và các hoạt động giáo dục: Tạo điều kiện để trẻ tham gia các khóa học, lớp ngoại khóa hoặc mua sắm dụng cụ học tập.
• Đáp ứng nhu cầu cơ bản: Như quần áo, thực phẩm hoặc các chi phí sinh hoạt hàng ngày.
• Khuyến khích phát triển cá nhân: Đầu tư vào các hoạt động thể thao, nghệ thuật hoặc du lịch gia đình.

Cách đăng ký nhận Kindergeld

Để nhận được phúc lợi này, bạn cần nộp đơn tại cơ quan quản lý phúc lợi gia đình (Familienkasse) và cung cấp các giấy tờ cần thiết, như:

• Giấy khai sinh của trẻ.
• Thẻ cư trú hoặc giấy phép lao động (đối với người nước ngoài).
• Chứng minh nơi cư trú tại Đức.

Quá trình xét duyệt thường mất vài tuần, và khi được chấp nhận, khoản trợ cấp sẽ được chi trả hàng tháng. Kindergeld không chỉ là một khoản hỗ trợ tài chính mà còn thể hiện cam kết của chính phủ Đức trong việc tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ em và gia đình. Chính sách an sinh xã hội ở Đức này góp phần thúc đẩy sự phát triển của thế hệ trẻ, đảm bảo rằng mọi đứa trẻ, bất kể quốc tịch hay hoàn cảnh gia đình, đều có cơ hội phát triển trong một môi trường tốt nhất.

Đối với người nước ngoài đang sống và làm việc tại Đức, Kindergeld là một nguồn hỗ trợ đáng kể, giúp họ yên tâm tập trung vào công việc và cuộc sống, đồng thời tạo điều kiện cho con cái hòa nhập và phát triển toàn diện trong xã hội Đức. Đây là một trong những chế độ an sinh xã hội ở Đức vô cùng nhân văn!

An sinh xã hội ở Đức là một hệ thống ưu việt, không chỉ mang lại sự ổn định cho người dân bản địa mà còn hỗ trợ rất lớn cho cộng đồng người nước ngoài. Việc tham gia vào hệ thống này không chỉ là quyền lợi mà còn là nghĩa vụ của mỗi cá nhân sinh sống và làm việc tại Đức. Hy vọng bài viết này đã cung cấp những thông tin hữu ích giúp bạn hiểu rõ hơn về hệ thống an sinh xã hội ở Đức và cách tận dụng quyền lợi một cách hiệu quả.

>>> THAM KHẢO NGAY CHƯƠNG TRÌNH DU HỌC NGHỀ VÀ CƠ HỘI ĐỊNH CƯ LÂU DÀI TẠI ĐỨC <<<

XEM THÊM:
SỰ THẬT THÚ VỊ VỀ CUỘC SỐNG Ở ĐỨC – LÝ DO BẠN NÊN SỐNG Ở ĐỨC
CHÍNH SÁCH ĐỊNH CƯ TẠI ĐỨC CHO NGƯỜI VIỆT NAM